تعریف تذهیب
در فرهنگ های فارسی تعریف دقیقی از تذهیب وجود ندارد؛ تعریفی که ما را به اصل و منشاء این هنر رهنمون باشد. در برخی از کتابهای قدیمی و اغلب تذکره ها فقط نامی نقاشان و مذهبان آمده است که این ، برای دریافت معنای تذهیب کافی نیست. در لغتنامه ها، تذهیب را زر گرفتن و طلا کاری دانسته اند، اما این ، هم تمام معنای تذهیب نیست. در دایره المعارفهای فارسی نیز تعریفهای از تذهیب آمده است که به شیوه های تذهیب، در یک دوره خاص از تاریخ ، تعلق دارد.
به هر حال تذهیب را می توان مجموعه ای از نقشهای بدیع و زیبا دانست که نقاشان و مذهبان برای هر چه زیباتر کردن کتابهای مذهبی، علمی ، فرهنگی، تاریخی ، دیوان اشعار، جنگهای هنری و قطعه های زیبای خط به کار می برند. استادان تذهیب ای مجموعه های زیبا را در جای جای کتابها به کار می گیرند تا صفحه های زرین ادبیات جاودان و متون مذهبی سرزمین خود را زیبایی دیداری ببخشند. بدین ترتیب است که کناره ها واطراف صفحه ها ، با طرحهایی از شاخه ها و بندهای اسلیمی، ساقه، گلها و برگهای ختایی ، شاخه های اسلیمی و گلهای ختایی و یا بندهای اسلیمی و ختایی و… مزین می شوند.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه ………………………………………………………………………………………………………. ۱
فصل اول
تاریخچه …………………………………………………………………………………………………… ۶
تعریف تذهیب ………………………………………………………………………………………….. ۱۳
ریشه یابی لغت تذهیب ……………………………………………………………………………… ۱۴
واژگان تذهیب: ………………………………………………………………………………………… ۱۷
ابرک ……………………………………………………………………………………………………… ۱۷
اسلیمی (اسلامی) ……………………………………………………………………………………… ۱۷
بند اسلیمی……………………………………………………………………………………………….. ۱۷
تاج …………………………………………………………………………………………………………. ۱۸
جدول……………………………………………………………………………………………………… ۱۸
ختایی ……………………………………………………………………………………………………. ۱۸
داغ………………………………………………………………………………………………………….. ۱۸
دهن اژدر………………………………………………………………………………………………… ۱۸
سنجاق نشان ………………………………………………………………………………………….. ۱۸
شرفه………………………………………………………………………………………………………. ۱۹
شمسه…………………………………………………………………………………………………….. ۱۹
شمسه کوچک …………………………………………………………………………………………. ۱۹
فرنگی …………………………………………………………………………………………………….. ۲۰
فصاصی ………………………………………………………………………………………………… ۲۰
کتیبه سرلوحه …………………………………………………………………………………………. ۲۰
کمند زرین ……………………………………………………………………………………………… ۲۱
کره ……………………………………………………………………………………………………….. ۲۱
لچک ترنج ……………………………………………………………………………………………….. ۲۱
لچکی واگیره …………………………………………………………………………………………… ۲۱
ترنج ………………………………………………………………………………………………………. ۲۲
سرترنج ………………………………………………………………………………………………….. ۲۲
سرلوحه………………………………………………………………………………………………….. ۲۳
کتیبه …………………………………………………………………………………………………….. ۲۳
ترصیع …………………………………………………………………………………………………… ۲۴
حاشیه ……………………………………………………………………………………………………. ۲۴
قوس حلزونی ………………………………………………………………………………………….. ۲۵
فصل دوم
مکتب های تذهیب …………………………………………………………………………………….. ۲۵
ابزار و مواد کار: …………………………………………………………………………………….. ۲۹
قلم مو…………………………………………………………………………………………………….. ۲۹
طلا و نقره ………………………………………………………………………………………………. ۳۰
مهره ……………………………………………………………………………………………………… ۳۱
کاغذ ………………………………………………………………………………………………………. ۳۲
صفات مهم کاغذ ……………………………………………………………………………………… ۳۲
رنگ ………………………………………………………………………………………………………. ۳۳
پرگار، ترلینگ، خط کش ……………………………………………………………………………. ۳۴
شیوه کار تذهیب ……………………………………………………………………………………… ۳۵
اصول قابل اهمیت در کلیات نقش ………………………………………………………………. ۴۰
فصل سوم
ختایی و اسلیمی (دیرینگی و ریشه مشترک) ………………………………………………… ۴۲
تعریف ختایی و گونه های آن ……………………………………………………………………. ۴۳
اسلیمی …………………………………………………………………………………………………… ۴۶
تعریف اسلیمی و گونه های آن ………………………………………………………………….. ۴۷
صورت اسلیمی ……………………………………………………………………………………….. ۵۲
تزئین اسلیمی ………………………………………………………………………………………….. ۵۳
چنگ و گره …………………………………………………………………………………………….. ۵۴
نشان و انواع آن: …………………………………………………………………………………….. ۵۵
لچک نشان یا کتیبه نشان ………………………………………………………………………….. ۵۵
بته جقه نشان ………………………………………………………………………………………….. ۵۶
دل نشان ………………………………………………………………………………………………… ۵۶
ابرک نشان (اسلیمی ماری) ……………………………………………………………………….. ۵۶
نشان و اصل قاعده (نقش در نقش) …………………………………………………………… ۵۷
تکوین نقوش (ترکیب اسلیمی و ختایی) ……………………………………………………….. ۵۸
جایگاه نشان ها در شمسه ……………………………………………………………………….. ۵۸
گره سازی ……………………………………………………………………………………………… ۵۹
شرفه …………………………………………………………………………………………………….. ۵۹
فصل چهارم
تحول هنر در تذهیب…………………………………………………………………………………. ۶۰
طراحان و مذهبان قدیم ……………………………………………………………………………. ۶۳
طراحان و مذهبان معاصر ………………………………………………………………………… ۶۶
فصل پنجم
طرح نشان ………………………………………………………………………………………………. ۷۲
طرح ترنج ……………………………………………………………………………………………….. ۷۳
طرح کتیبه ………………………………………………………………………………………………. ۷۴
طرح لچک ……………………………………………………………………………………………….. ۷۵
طرح تاج و سرلوح ……………………………………………………………………………………. ۷۶
طرح واگیره اسلیمی و ختایی …………………………………………………………………….. ۷۸
طرح حاشیه …………………………………………………………………………………………….. ۷۹
منابع و مآخذ……………………………………………………………………………………………. ۸۰
منابع و مآخذ
۱٫ اسکندر پورخرمی، پرویز، ۱۳۳۸- گلهای ختایی/ تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشار ۱۳۷۹٫
۲٫ اسکندر پورخرمی، پرویز، ۱۳۳۸- آئین هنر و آموزش نقاشی ایرانی (کتاب دوم) اسلیمی و نشان ها- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۸۳
۳٫ افتخاری، محمود، ۱۳۴۴- آموزش طرح و تذهیب/ تهران: یساولی، ۱۳۸۰
۴٫ آقا میری، امیرهوشنگ- آموزش و کاربرد حاشیه در تذهیب/ انتشارات یساولی، ۱۳۸۵
دانلود فایل
:: موضوعات مرتبط:
دانشجویی ,
,
:: برچسب‌ها:
تذهیب ,
:: بازدید از این مطلب : 124
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0
عضو شوید
عضویت سریع
آمار
وب سایت:
آمار مطالب
آمار بازدید
